สังกะสีเป็นแร่ธาตุเล็ก ๆ แต่ทำหน้าที่ใหญ่ในร่างกาย ช่วยให้เอนไซม์กว่าหลายร้อยชนิดทำงานได้ดี ส่งผลต่อภูมิคุ้มกัน การสมานแผล และฮอร์โมน
ถ้าร่างกายขาดสังกะสี อาจเริ่มมีปัญหาทีละนิด ซึ่งบางอย่างดูเหมือนไม่ร้ายแรง แต่ถ้าปล่อยไว้นาน อาจลุกลามจนกลายเป็นปัญหาใหญ่ได้
เรามาดูกันว่า ทำไมสังกะสีจึงสำคัญ อาการแบบไหนที่อาจบอกว่าคุณกำลังขาด และคุณจะได้รับสังกะสีจากอาหารอะไรได้บ้าง
สังกะสีคืออะไร? ทำไมถึงสำคัญมาก?
สังกะสีมีอยู่ในทุกเซลล์ของร่างกาย ช่วยให้เอนไซม์มากกว่า 300 ชนิดทำงานได้ดี เอนไซม์เหล่านี้ช่วยให้เราย่อยอาหาร รักษาบาดแผล และป้องกันการเจ็บป่วย
สังกะสียังเกี่ยวข้องกับดีเอ็นเอ ผิวหนัง และกล้ามเนื้อ ถ้าร่างกายขาดสังกะสี ระบบต่าง ๆ จะเริ่มทำงานผิดปกติ
อาการเบื้องต้นของการขาดสังกะสี
บางครั้งร่างกายส่งสัญญาณเบา ๆ ว่ากำลังขาดสังกะสี ซึ่งอาจดูไม่ชัดเจนหากไม่รู้จักอาการเหล่านี้
ตัวอย่างของอาการเริ่มต้น ได้แก่:
- อุจจาระเหม็นและลอย
- เบื่ออาหาร
- อ่อนเพลีย
- หายใจสั้นเวลาขยับตัว
- แผลหายช้า
- อารมณ์แปรปรวน
- ป่วยบ่อยกว่าปกติ
อาการเหล่านี้อาจดูไม่รุนแรง แต่ถือเป็นสัญญาณเตือนจากร่างกาย
ถ้าขาดสังกะสีนาน ๆ จะเกิดอะไรขึ้น?
ถ้าร่างกายขาดสังกะสีต่อเนื่อง ปัญหาจะเริ่มสะสม
อาจเกิดการสูญเสียกล้ามเนื้อ นอนไม่หลับ หรือแม้แต่ปัญหาทางฮอร์โมน ในผู้ชายอาจเกิดฮอร์โมนเพศชายต่ำ ส่วนในผู้หญิงและผู้ชาย อาจทำให้ภูมิคุ้มกันอ่อนแอและสมองทำงานช้าลง
สังกะสียังช่วยให้ต่อมไทมัส ซึ่งสร้างเซลล์ภูมิคุ้มกัน ทำงานได้ดี ถ้าขาดสังกะสี ต่อมนี้จะหดตัว ทำให้ภูมิคุ้มกันลดลง
ทำไมคุณถึงขาดสังกะสีได้?
แม้จะกินอาหารดี แต่หลายปัจจัยทำให้ร่างกายดูดซึมสังกะสีได้น้อย
สาเหตุที่พบได้บ่อย เช่น:
- กินซีเรียลหรือธัญพืชมากเกินไป (มีกรดไฟเตตที่ขัดขวางการดูดซึมสังกะสี)
- กินเนื้อสัตว์หรืออาหารทะเลน้อย
- ระบบย่อยอาหารอักเสบหรือดูดซึมไม่ดี
- ดื่มแอลกอฮอล์บ่อย
- เครียดสะสม
- ติดเชื้อหรือเจ็บป่วยเรื้อรัง
- มีปัญหาเบาหวานหรือระดับน้ำตาลผิดปกติ
แม้จะกินอาหารที่มีสังกะสีก็ยังอาจขาดได้ หากดูดซึมไม่ดี
อาหารที่มีสังกะสีสูง
วิธีที่ดีที่สุดในการได้รับสังกะสี คือ การกินอาหารที่มีอยู่ตามธรรมชาติ โดยเฉพาะในผลิตภัณฑ์จากสัตว์
อาหารที่มีสังกะสีสูง ได้แก่:
- หอยนางรม (มากที่สุด)
- ปูและอาหารทะเลเปลือกแข็ง
- เนื้อวัวและเนื้อแดง
- เนื้อไก่
- ไข่
- เม็ดมะม่วงหิมพานต์ และถั่วลิสง (แม้จะน้อยกว่าเนื้อสัตว์ แต่ก็มีประโยชน์)
กินอาหารให้หลากหลาย จะช่วยให้ร่างกายได้รับสังกะสีเพียงพอ
บทบาทลับ ๆ ของสังกะสีในร่างกาย
สังกะสีไม่ได้ช่วยแค่เรื่องภูมิคุ้มกัน แต่ยังเกี่ยวข้องกับสมอง การนอน และอารมณ์อีกด้วย
สังกะสีช่วยในเรื่องเหล่านี้:
- การคิด ความจำ และการเรียนรู้
- การสร้างสารสื่อประสาท เช่น เซโรโทนิน และโดพามีน
- ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
- ฟื้นฟูกล้ามเนื้อหลังออกกำลังกาย
- ป้องกันเซลล์จากความเสียหาย
ยังช่วยในระดับเซลล์เล็ก ๆ ที่ชื่อว่าไมโทคอนเดรีย ซึ่งผลิตพลังงานให้ร่างกาย
ฟังเสียงจากร่างกาย และรีบดูแลแต่เนิ่น ๆ
ร่างกายมักส่งสัญญาณเตือนเมื่อมีอะไรผิดปกติ อย่าเพิ่งรีบกินยาเพื่อกลบอาการ ให้ลองถามตัวเองว่า “เกิดจากอะไร?”
อาการเล็ก ๆ วันนี้ อาจเป็นคำเตือนถึงปัญหาใหญ่ในอนาคต การดูแลตั้งแต่ต้นทาง เช่น การกินอาหารที่มีสังกะสีเพียงพอ จะช่วยป้องกันได้ดีกว่าการรักษาทีหลัง